Na mjestu današnje tržnice, na brijegu Dolac, nalazilo se staro, srednjovjekovno naselje koje su nastanjivali kmetovi. Naselje Dolac protezalo se od Opatovine na sjeveru do južnog kaptolskog zida, ispod kojeg je prolazila ulica Pod zidom (ista ulica danas je ispod tržnice).
Na zapadnoj strani naselje je bilo omeđeno župnom crkvom sv. Marije, izgrađene početkom 13. stoljeća, uz koju je bilo malo groblje i cistercitski samostan. Groblje je zbog blizine novoizgrađenih kuća zatvoreno sredinom 18. stoljeća, a ispod njega je iskopana velika grobnica koja je pala u zaborav, sve do radova na tržnici Dolac. Tada je pored crkve iskopano 200 kostura te niz predmeta iz srednjeg i ranoga novog vijeka, među kojima se posebno ističu religijske medaljice koje su vjernici donosili s hodočašća.
Na jugozapadnom uglu naselja bila je kaptolska kula. Ulaz u naselje bio je s trga ispred katedrale. Ulice su bile zavojite i uske, kuće skromne prizemnice i jednokatnice. U vrijeme izgradnje tržnice Dolac je bio sirotinjska četvrt prepuna gusto naslaganih kućeraka. Sve te kućice porušene su da bi se dobio otvoreni prostor za novu tržnicu, a crkva je zagrađena zgradom Tržnog nadzorništva.
Piše: Dražen Krajcar
Dolac – popularni zagrebački plac
Dolac – većina građana protiv izgradnje
Dolac – gornji dio pušten u promet
Dolac – konačno otvorenje
